Οι παρακάτω διδακτικές προτάσεις ειναι της συναδέλφου Ελπίδας Ξερα απο τα Γιαννενα και τις θεωρώ ιδιαίτερα χρήσιμες και πρακτικές. Την ευχαριστω πολυ!!!!
ΟΡΓΑΝΩΣΗ
ΣΤΟΧΟΙ-ΠΟΡΟΙ
Αφού συζητήσαμε τι σημαίνει «βάζω ένα στόχο» και ποιοι είναι οι «απαραίτητοι πόροι» για να πετύχουμε τους στόχους μας, έθεσα το ερώτημα: Ποιους πόρους θεωρούμε πιο σημαντικούς σήμερα, τους υλικούς (χρήματα, αυτοκίνητα, ρούχα, προϊόντα…) ή τους ανθρώπινους (ικανότητες, δεξιότητες, γνώσεις…);
Τα παιδιά παραδέχτηκαν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι (και τα ίδια!), ονειρεύονται να αποκτήσουν άφθονους υλικούς πόρους και ότι θα διάλεγαν χρήματα αντί για γνώσεις ,για παράδειγμα.
Τότε τα ρώτησα, αν γνωρίζουν παραδείγματα ανθρώπων που ενώ είχαν πολλούς υλικούς πόρους, δε φάνηκε να κατακτούν την ευτυχία ή επιτυχία στη ζωής τους .
Ακολούθησε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση, για ανθρώπους που κέρδισαν μεγάλα ποσά (λαχεία) και στο τέλος πτώχευσαν ,γιατί δεν είχαν τις ικανότητες ή γνώσεις ναδιαχειριστούν σωστά τα χρήματά τους. Συζητήσαμε για τη ζωή και το τέλος του Αρ. Ωνάση και άλλα σχετικά παραδείγματα.
Μετά αντιπαραθέσαμε περιπτώσεις όπως ο τη ζωή του Stevie Jobs (ιδρυτή της εταιρίας Apple) , ή του Γ. Αντετοκούνμπο, ο οποίος από την απόλυτη φτώχια έφτασε με σκληρή δουλειά να παίζει (και να διακρίνεται) στο πρωτάθλημα ΝΒΑ.
Αποτέλεσμα: Τα παιδιά αναγνώρισαν τη σημασία των ανθρώπινων πόρων. Συνειδητοποίησαν ότι με τους ανθρώπινους πόρους μπορείς να δημιουργήσεις τους υλικούς. Το πιο σημαντικό πάντως νομίζω ήταν, ότι τελειώσαμε το μάθημα με μια νότα αισιοδοξίας στη δύσκολη οικονομική κατάσταση που λίγο ή πολύ αντιμετωπίζουμε όλοι : « υπάρχει πάντα η ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον, σαν αποτέλεσμα της ανθρώπινης προσπάθειας».
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ
Έθεσα τα παρακάτω ερωτήματα στους μαθητές:
- Τι ικανότητες (ανθρώπινους πόρους) έχει ο άνθρωπος όταν γεννιέται;
Σχεδόν καμία .
- Πώς αναπτύσσονται λοιπόν όλες αυτές οι θαυμαστές ικανότητες του ανθρώπου ( να μιλά, να περπατά, να κάνει ποδήλατο κλπ);
Κάναμε αναδρομή στην «οικογενειακή αγωγή» (ύλη της Α’ γυμνασίου) και τον τρόπο που η οικογένεια βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν τέτοιες ικανότητες.
- Πώς μας βοηθά το σχολείο στη συνέχεια, να αναπτύξουμε ανθρώπινους πόρους;
Συζητήσαμε για τις γνώσεις-ικανότητες που έχει ένα παιδί όταν ξεκινά το δημοτικό
και αντίστοιχα όταν είναι πια στη Β’ Γυμνασίου, σαν αποτέλεσμα της μελέτης, των ασκήσεων / εργασιών, των προβληματισμών στη διάρκεια του μαθήματος κλπ.
-Τι κάνουν οι αθλητές και βελτιώνουν τις επιδόσεις τους;
Συζητήσαμε για το πώς η προπόνηση (εξάσκηση) βοηθά να αναπτύξουμε σωματικές ικανότητες.
Αφού παρακολουθήσουμε το video clip του τραγουδιού «Rise up» , ζήτησα από
τους μαθητές να περιγράψουν την ιστορία που διαδραματίζεται.
Έπειτα τους έδειξα σχετικά video , όπου βλέπουν τι γίνεται στον εγκέφαλό τους , κάθε φορά που ασχολούνται- δουλεύουν πάνω σε κάτι.
Αποτέλεσμα: Οι μαθητές κατανόησαν ότι μπορούμε να βελτιώσουμε την απόδοσή μας σε ό,τι κάνουμε , «με την εκπαίδευση και την εξάσκηση» . Τονίστηκε η σημασία της συνεχούς προσπάθειας και αναγνώρισαν το ρόλο της οικογένειας και του σχολείου, για την ανάπτυξη ικανοτήτων( που θεωρούσαν και δεδομένες μάλιστα).
ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΑΝΑΓΚΩΝ
Αναπτύξαμε τι σημαίνει ο όρος «ανάγκες» και περιγράψαμε την πυραμίδα αναγκών (και την ιεράρχηση τους) σύμφωνα με τον Α.Μάσλοου.
Τότε ρώτησα τους μαθητές αν έχουν εντοπίσει ανθρώπους με διαφορετική ιεράρχηση στην ικανοποίηση των αναγκών, από αυτή που περιγράφει ο Μάσλοου:
α./. π.χ. καλύπτουν τις ανάγκες εκτίμησης σε βάρος των φυσιολογικών αναγκών
(συζητήσαμε για εφήβους που στερούνται το φαγητό στο όνομα της «ομορφιάς»,
ή ξενυχτάνε καθημερινά κλπ)
β/ ή καλύπτουν την εκτίμηση και παραμελούν τις ανάγκες ασφάλειας
(π.χ οδηγοί μηχανών που δε φοράνε κράνος ή παιδιά που κάνουν επικίνδυνες
φιγούρες με τα ποδήλατά τους κ.α.)
Τότε ζήτησα στους μαθητές να σκεφτούν, τι θα κάνανε τα ίδια σε ανάλογες περιπτώσεις και για ποιο λόγο (αφού έχουμε τις ίδιες ανάγκες) επιλέγουμε διαφορετικό τρόπο να τις ικανοποιήσουμε. Αυτός ο προβληματισμός «οδήγησε» τη συζήτηση στις αξίες που έχουμε και πώς αυτές επιδρούν στις αποφάσεις μας.
Ο στόχος ήταν να αναγνωρίσουν τα παιδιά τις ανάγκες και να κατανοήσουν πώς αυτές επηρεάζουν τις πράξεις των ανθρώπων (και τις δικές τους!) . Τέλος να εντοπίσουν τις προσωπικές τους «αξίες», που τελικά διαμορφώνουν και τη συμπεριφορά τους.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΧΡΟΝΟΥ
Τέθηκαν ερωτήματα σχετικά με τη διαχείριση του χρόνου, όπως:
-Προλαβαίνετε να ολοκληρώσετε τις υποχρεώσεις σας (π.χ. μελέτη) συνήθως;
Αισθάνεστε ότι ο καθημερινός χρόνος φτάνει γι ’αυτό;
-Θεωρείτε ότι είναι αρκετός ο χρόνος που διαθέτετε για τις εργασίες σας;
Οι μαθητές ανέφεραν ότι αισθάνονται πολύ έντονα την πίεση του χρόνου, ότι αγχώνονται καθημερινά και ότι ασχολούνται μονίμως με «δουλειές» (διάβασμα, φροντιστήρια κλπ) και ελάχιστα με δραστηριότητες που τα ευχαριστούν.
Τους πρότεινα λοιπόν μία άσκηση:
Για μία βδομάδα, χρονομέτρησαν και κατέγραψαν το χρόνο που δαπάνησαν καθημερινά στα παρακάτω: τηλέφωνο (σταθερό/κινητό), σερφάρισμα στο Internet,facebook, videogames και τηλεόραση.
Όταν συζητήσαμε τα αποτελέσματα, ανέφεραν ότι δεν φανταζόταν πόσο πολλή ώρααφιέρωναν στα παραπάνω κάθε μέρα. Τότε τα ρώτησα ,αν θα μπορούσαν να οργανώσουν το χρόνο τους διαφορετικά. Οι μαθητές πρότειναν αλλαγές όπως να μειώσουν την τηλεόραση και τον υπολογιστή τις καθημερινές και να αυξήσουν τα Σαββατοκύριακα ,που είναι λιγότερο πιεστικά τα πράγματα κλπ .Συζητήσαμε επίσης για την «ανάγκη» να αφιερώνουν τόσο χρόνο στο τηλέφωνο/facebook
O στόχος ήταν να αντιληφθούν οι μαθητές ότι υπάρχει τρόπος να εξοικονομούμε χρόνο. Να αποκτήσουν δεξιότητες στην οργάνωση του προγράμματός τους και νααναγνωρίσουν ποιες ανάγκες στην πραγματικότητα προσπαθούν να καλύψουν, με τις δραστηριότητες που αναφέραμε πιο πάνω.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
ΟΙΚΙΑΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ
Καταγράψαμε τι περιλαμβάνει (ετοιμασία φαγητού, φροντίδα παιδιών, καθαριότηταφροντίδα ρούχων κλπ) και ρώτησα τα παιδιά ποια πιστεύουν ότι είναι η σχέση-συμβολή της οικιακής παραγωγής στα οικονομικά της οικογένειας τους.
Μου είπαν ότι δε βλέπουν κάποια προφανή σχέση και ότι συμβάλλουν στα οικονομικά μόνο τα μέλη της οικογένειας που εργάζονται και πληρώνονται!
Τότε τους πρότεινα την παρακάτω άσκηση:
Με τη βοήθεια των γονέων να εκτιμήσουν το χρόνο που χρειάζεται καθημερινά, για να γίνουν οι βασικές εργασίες της οικιακής παραγωγής. Εντυπωσιάστηκαν από το γεγονός ότι ο μέσος όρος του χρόνου που υπολογίστηκε ξεπερνούσε τις 5-6 ώρες τηνμέρα.
Τα ρώτησα στη συνέχεια, πόσο θα πληρωνόταν ένας επαγγελματίας για να κάνει την οικιακή παραγωγή για εμάς. Ακολούθησε συζήτηση για ανθρώπους που εργάζονται και λόγω έλλειψης χρόνου αναθέτουν σε άλλους την οικ. παραγωγή.
Μια μέση αμοιβή (λόγω οικονομικής κρίσης) υπολογίστηκε στα 3-4 ευρώ την ώρα.
Μετά υπολογίσαμε τα χρήματα που εξοικονομούμε ,όταν ετοιμάζουμε φαγητό στο σπίτι, αντί να αγοράσουμε έτοιμο φαγητό κλπ.
Συμπεράναμε ( με ανάλογους υπολογισμούς) ,ότι επειδή κάποιος-οι ασχολείται με την οικ. παραγωγή στην οικογένεια εξοικονομούμε ένα ποσό που κυμαίνεται από 500 μέχρι και πάνω από 1000 ευρώ μηνιαίως!
Στόχος ήταν να αντιληφθούν οι μαθητές τη σημασία της οικιακής παραγωγής για την οικογένεια. Να αναγνωρίσουν την προσφορά των γονέων και να αντιληφθούν την οικονομική διάσταση της «άμισθης οικιακής εργασίας».
Τους παρέθεσα και σχετικά στοιχεία από εκθέσεις του ΟΗΕ. Και ήταν μεγάλη ικανοποίηση όταν μια μαθήτρια ανέφερε: « Βλέπω με διαφορετικό μάτι τη μητέρα μου. Δεν αισθάνομαι πια άσχημα, όταν με ρωτάνε που δουλεύει, τους απαντώ: στο σπίτι!»
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ
Αναφέραμε στην τάξη περιπτώσεις που απογοητευτήκαμε από προϊόντα που αγοράσαμε και για ποιους λόγους (χάλασαν γρήγορα, ήταν πιο φθηνά σε άλλο μαγαζί, περιμέναμε άλλα χαρακτηριστικά κλπ). Τότε ρώτησα τι χρειάζεται να ξέρει ο καταναλωτής, για να επιλέξει το κατάλληλο προϊόν και αφού καταγράψαμε τις απαντήσεις, αναζητήσαμε τρόπους για να βρούμε σχετικές πληροφορίες. Η συζήτηση που ακολούθησε ήταν πολύ εποικοδομητική (έμαθα και εγώ πολύ χρήσιμα πράγματα!) .
Άρεσε στους μαθητές (και το μετέφεραν στην οικογένειά τους) μία πρακτική εφαρμογή που κάναμε στην τάξη: πώς χρησιμοποιώντας το «Παρατηρητήριο τιμών υγρών καυσίμων» του Υπουργείου Εμπορίου, βρίσκουμε π.χ. τα φθηνότερα σημεία πώλησης πετρελαίου θέρμανσης στην πόλη μας.
Σε επόμενο μάθημα συζητήθηκαν ερωτήματα, όπως:
-Υποθέτουμε ότι αγοράζετε ένα ελαττωματικό προϊόν. Τι κάνετε στη συνέχεια;
Αναπτύξαμε τις προϋποθέσεις για την επιστροφή/αλλαγή προϊόντων
-Το κινητό τηλέφωνο καλύπτει ανάγκη ή επιθυμία για τον έφηβο;
(Η αλήθεια είναι ότι δε καταλήξαμε σε κοινή αποδεκτή απάντηση, αλλά η επιχειρηματολογία υπέρ της μιας ή της άλλης είχε μεγάλο ενδιαφέρον).
Σαν εργασία για το σπίτι: ζήτησα από τους μαθητές να καταγράψουν διαφημίσεις από τα ΜΜΕ και να εντοπίσουν σημεία που φαίνεται να χρησιμοποιούν οι εταιρίες τις ανθρώπινες ανάγκες (Μάσλοου) για να προωθήσουν τα προϊόντα τους π.χ. πίνει έφηβος ένα συγκεκριμένο είδος γάλακτος και κερδίζει τον …θαυμασμό των άλλων συνομηλίκων του κ.α.
Στόχος ήταν να διαμορφώσουν οι μαθητές μια πιο ορθή καταναλωτική συμπεριφορά. Να αναγνωρίσουν τρόπους με τους οποίους τους επηρεάζουν οι διαφημίσεις. Να αντιληφθούν ότι έχουν δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις ως καταναλωτές.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΣ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Ρώτησα τους μαθητές ποια πιστεύουν ότι είναι τα βασικά έξοδα μιας οικογένειας .Καταγράψαμε τις απαντήσεις και συμπληρώσαμε τη στήλη των εξόδων του οικογενειακού προϋπολογισμού.
Μετά τους ζήτησα να υπολογίσουν (με τη βοήθεια των γονέων τους) πόσαχρήματα περίπου δαπανούν, για να καλύψουν κάποια βασικά έξοδα της οικογένειας σε ένα μήνα. Στο επόμενο μάθημα υπογράμμισαν τη μεγάλη τους έκπληξη, γιατί δεν είχαν ποτέ φανταστεί τα χρήματα που ξοδεύει μία οικογένεια . Συζητήσαμε λοιπόν τη δυσκολία στη διαχείριση των οικονομικών, που βιώνουν οι γονείς. Τέλος, ζήτησα στα παιδιά να σκεφτούν τρόπους για να μειωθούν τα έξοδα αυτά και να κάνουν τις δικές τους προτάσεις.
Στόχος ήταν να αναγνωρίσουν οι μαθητές τη σημασία της σωστής διαχείρισης των οικονομικών. Να κατανοήσουν τις συμπεριφορές/επιλογές των γονέων τους (π.χ. γιατί είναι αντίθετοι στην αγορά κάποιων προϊόντων , που ζητούν τα παιδιά κλπ) και να αποκτήσουν δεξιότητες στη διαχείριση των χρημάτων.
